بررسی و تحلیل نقـش و نگاره های آبریزهای موصـل (مطالعه موردی : آبریز احمد زکی النقاش موصلی، آبریز یونس بن یوسف موصلی، آبریز قاسم بن علی موصلی، آبریز ابراهیم بن موالیای موصلی)

آبریز ها(ابریق)، یکی از مهم ترین تولیدات هنر فلزکاری در فرهنگ و تمدن دوران اسلامی است. اوج کاربرد، شکوه و زیبایی آبریزها به قرن های چهارم تا هفتم هجری قمری یعنی دوران سلجوقی و ایلخانی در مکاتب فلزکاری خراسان در ایران و غرب ایران به طور خاص موصل، برمی گردد. مکتب فلزکاری موصل، با بهره گیری از مواد با کیفیت و دردسترس، فنون ساخت، تزئینات، موضوعات تزئین در هنر فلزکاری ایران (عصر ساسانی و سلجوقی) و هم چنین ابداع و نوآوری در فنون ساخت، شیوه و موضوع تزئین، توانست به یکی از قطب های مهم فلزکاری جهان اسلام در قرن ششم و به ویژه هفتم تبدیل شود. حاصل این شهرت و آوازه تولیداتی هم چون آبریزهای ترصیع کاری شده در شکل ها و حجم های متنوع است که امروزه برخی از آن ها زینت بخش موزه های مختلف دنیاست. در این مقاله چهار نوع از این آبریز ها از منظر فن ساخت، شیو ه ها و موضوعات تزئین مورد مطالعه، بررسی، تحلیل و معرفی قرار می گیرد. استفاده از فلزات و آلیاژهایی چون مس، طلا، نقره، برنج(مس و روی) و مفرغ (مس، قلع و سرب) در ساخت، و نیز شیوه قالب گیری و ریخته گری در شکل دهی، انواع تزئینات نظیر مشبک کاری، ترصیع کاری یا فلزکوبی و یا خاتم کاری فلز(قرارگیری طلا، نقره و یا مس در زمینه اثر) به عنوان مهم ترین شیوه تزئین، موضوعات تزئین شامل شکار، نبرد، موسیقی، ورزش، آرایش زنانه، صحنه های زندگی درباری و اشرافی، مضمون سلطان نشسته بر تخت به صورت چهار زانو، از مهم ترین یافته های تحقیق حاضر است. تحقیق پیش رو از منظر هدف، بنیادین و از منظر روش، توصیفی   تحلیلی است. شیوه گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانه ای و جستجو در موزه ها می باشد.